- పలు సానుకూలాంశాలతో అధిక శాతం కంపెనీల మొగ్గు
- టైర్-2 నగరాల్లో పెరుగుతున్న ఆఫీస్ స్పేస్ లీజింగ్
- టైర్-3 నగరాల వైపూ కంపెనీల చూపు
- ఆయా నగరాల్లో మౌలిక వసతులు పెంచితే మరింత ప్రయోజనం
దేశవ్యాప్తంగా టైర్-2, 3 నగరాలు కమర్షియల్ రియల్ ఎస్టేట్ హబ్ లుగా అవతరిస్తున్నాయి. ముఖ్యంగా టైర్-2 నగరాలు ఆఫీస్ స్పేస్ లీజింగ్ స్థిరమైన పెరుగుదలను నమోదు చేస్తున్నాయి. ఇది దేశ వాణిజ్య రియల్ ఎస్టేట్ ల్యాండ్‌స్కేప్‌లో గణనీయమైన మార్పును సూచిస్తోంది. పలు కంపెనీలు బెంగళూరు, ముంబై, ఢిల్లీ వంటి సాంప్రదాయ మెట్రోలకు అతీతంగా చూస్తున్నందున కోయంబత్తూర్, మైసూరు, భువనేశ్వర్ వంటి నగరాలు ఆశాజనకమైన వృద్ధి గమ్యస్థానాలుగా అభివృద్ధి చెందుతున్నాయి. నైపుణ్యం కలిగిన ప్రతిభ లభ్యత, టైర్-I నగరాలతో పోలిస్తే ఖర్చు ఆదా, రిమోట్, హైబ్రిడ్ వర్క్ మోడల్‌లకు పెరుగుతున్న ఆమోదం వంటి అంశాలు ఇందుకు కారణాలు.
ఇటీవలి సంవత్సరాలలో టైర్-II మరియు III నగరాల్లో ఆఫీస్ స్పేస్ కోసం డిమాండ్ స్థిరంగా పెరిగింది, ముఖ్యంగా టెక్ రంగంలో స్టార్టప్‌ల ఒరవడి ఇందుకు ప్రధాన కారణం. వేగవంతమైన పట్టణీకరణ, మౌలిక సదుపాయాల నవీకరణలు, పెరుగుతున్న ఉపాధి అవకాశాలు టైర్ II, III నగరాల్లో వాణిజ్య రియల్ ఎస్టేట్ వృద్ధిని పెంచుతాయని రియల్ ఎస్టేట్ నిపుణులు అంటున్నారు. అమెజాన్, ఇన్ఫోసిస్, బాష్ వంటి బహుళజాతి సంస్థలు కోయంబత్తూరు వంటి నగరాల్లో ఆఫీస్ స్థలాలను కొనుగోలు చేశాయి. గత 3-4 సంవత్సరాలలో అనేక బహుళజాతి కంపెనీలు కోయంబత్తూరులో 10.87 లక్షల చదరపు అడుగుల ఆఫీస్ స్థలాన్ని లీజుకు తీసుకున్నాయి. ఇది నగరంలో వాణిజ్య రియల్ ఎస్టేట్ కార్యకలాపాలలో గణనీయమైన మార్పును సూచిస్తోంది. ఈ లీజు లావాదేవీల మొత్తం విలువ సుమారు రూ.402.26 కోట్లుగా ఉంది. ఇది టైర్ II నగర మార్కెట్లలో ప్రపంచ సంస్థలలో పెరుగుతున్న విశ్వాసాన్ని ప్రతిబింబిస్తుందని డేటా అనలిటిక్స్ టి సంస్థ ప్రాప్‌స్టాక్ డేటా పేర్కొంది. ఎంఎన్ సీలు మాత్రమే కాదు.. భారతదేశంలోని 50% కంటే ఎక్కువ స్టార్టప్‌లు టైర్ II మరియు III నగరాల నుంచే కార్యకలాపాలు మొదలుపెడుతున్నాయి.
టైర్ II, III నగరాలు ఆఫీస్ స్పేస్ డిమాండ్‌లో స్థిరమైన వృద్ధిని సాధించాయని రియల్ ఎస్టేట్ నిపుణులు గమనించారు. ముఖ్యంగా టెక్నాలజీ రంగంలో స్టార్టప్‌ల పెరుగుదల దీనికి ప్రధాన కారణమని గుర్తించారు. ప్రముఖ ఫ్లెక్స్ ఆపరేటర్లు కూడా టైర్ II, III నగరాల్లోకి విస్తరిస్తున్నారు. టైర్ II, III నగరాల్లో సౌకర్యవంతమైన కార్యాలయ స్థలాల డిమాండ్ 2024లో 12% పెరిగిందని తాజా నివేదిక ఒకటి వెల్లడించింది. మెట్రో ప్రాంతాలలో ఖరీదైన వాణిజ్య రియల్ ఎస్టేట్ కు ప్రత్యామ్నాయంగా టైర్ II నగరాలు ఆవిర్భవిస్తున్నాయి. అధిక భారం, భరించలేని రియల్ ఎస్టేట్ ఖర్చులు, నిరంతరం పెరుగుతున్న కార్యాచరణ ఖర్చులు టైర్ II నగరాలవైపు కంపెనీలు మొగ్గు చూపేలా చేస్తున్నాయి.
టైర్ II, III నగరాల్లో కార్యాలయ అద్దెలు 30-50% తక్కువగా ఉన్నాయి. నిర్వహణ ఖర్చులు సైతం తక్కువగానే ఉంటున్నాయి. ఉదాహరణకు కోయంబత్తూర్ వంటి నగరాల్లో 2024లో సెంట్రల్ బిజినెస్ డిస్ట్రిక్ట్ ప్రాంతంలో సగటు అద్దె చదరపు అడుగుకు రూ.50-70 మధ్య ఉంది. అలాగే ఇండోర్, కొచ్చి. విశాఖపట్నం వంటి ఇతర నగరాల్లో, ఆఫీసు అద్దెలు సగటున చదరపు అడుగుకు రూ.40-60 మధ్య ఉన్నాయి. మొత్తంమీద, నిపుణులు ఈ చిన్న నగరాల్లో నివసించే ఉద్యోగికి, టైర్ I నగరాలతో పోలిస్తే ఇల్లు కొనుగోలు చేయడానికి సగటు ఖర్చు 20-30% తక్కువగా ఉందని చెబుతున్నారు.
రియల్ ఎస్టేట్ ధరలు మరియు జీవన వ్యయం తులనాత్మకంగా తక్కువగా ఉండటం వల్ల ఆఫీస్ స్పేస్ యజమానులు, ఉద్యోగులు ఇద్దరికీ చక్కని సానుకూలాంశమే. రిమోట్, హైబ్రిడ్ వర్క్ కల్చర్ టైర్ II, టైర్ III నగరాల్లో వాణిజ్య రియల్ ఎస్టేట్ పెరుగుదలకు మరో కారణమని నిపుణులు విశ్లేషిస్తున్నారు. అయితే, టైర్ II నగరాలు ఆశాజనకంగా కనిపిస్తున్నప్పటికీ, కొన్నిచోట్ల సవాళ్లు ఉన్నాయని అంటున్నారు. ఆయా నగరాల్లో గ్రేడ్ ఏ కార్యాలయ స్థలాలకు డిమాండ్, సరఫరా పెరిగినప్పటికీ.. అధిక-నాణ్యత గల కార్యాలయ స్థలాల పరిమిత స్టాక్, విభిన్నమైన, మంచి జీతం ఇచ్చే ఉద్యోగ అవకాశాలు లేకపోవడం, మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధిలో జాప్యం, ప్రజా రవాణా, ఆరోగ్య సంరక్షణ, వ్యవస్థీకృత రిటైల్ వంటి ముఖ్యమైన పట్టణ సౌకర్యాలు లేకపోవడం ప్రధానమైన సవాళ్లుగా ఉన్నాయి.
“టైర్-1 నగరాల మాదిరిగా కాకుండా, టైర్-2 నగరాల మౌలిక సదుపాయాలు ఇప్పటికీ అభివృద్ధి చెందలేదు. మెట్రోయేతర నగరాలు పరిమిత, నెమ్మదిగా ఉన్న ఇంటర్నెట్ బ్యాండ్‌విడ్త్ సమస్యను ఎదుర్కొంటున్నాయి. ఇది ఐటీ రంగానికి పెద్ద సవాల్. దీనిని ఎదుర్కోవడానికి, డిజిటల్ మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధిని వేగవంతం చేయడానికి, ప్రభుత్వం నేషనల్ బ్రాడ్‌బ్యాండ్ మిషన్ 2.0ని ప్రారంభించింది” అని నిపుణులు చెబుతున్నారు. అంతేకాకుండా, రియల్ ఎస్టేట్ డెవలపర్లు ప్రాజెక్ట్ డెలివరీ, నాణ్యతలో స్థిరత్వాన్ని ప్రదర్శించాలని సూచిస్తున్నారు.
